Czy masło orzechowe jest zdrowe?

Masło orzechowe staje się coraz bardziej popularne, a producenci prześcigają się w tworzeniu coraz nowszych produktów opartych na różnych połączeniach orzechów, czy dodatkowych źródłach białka. Pozostaje jednak pytanie - czy masło orzechowe rzeczywiście jest takie zdrowe jak wszyscy je reklamują? Odpowiedź na nie połączoną z ogólną charakterystyką tego typu produktów znajdziesz w dalszej części artykułu.

Masła orzechowe zazwyczaj kojarzą się z ogromną ilością tłuszczu (w tym dodatkiem tłuszczu palmowego), cukru oraz soli. Choć i takie znajdziesz na półkach sklepowych, to my zajmiemy się dokładniejszą analizą produktów zawierających w swoim składzie wyłącznie orzechy.

Nie tylko orzechy arachidowe

Masła orzechowe zazwyczaj mylnie kojarzone są wyłącznie z orzechami ziemnymi. Aktualnie na rynku znajdują się także m.in.:

• masła migdałowe: FA So Good! Almond Butter, NutVit 100% Almond Butter wersja smooth i crunchy, OstroVit 100% Almond Butter, Scitec 100% Almond Butter;
  

• z orzechów nerkowca: FA So Good! Cashew Butter, NutVit 100% Cashew Butter, OstroVit 100% Cashew Butter, Scitec 100% Cashew Butter;
  

• dodatkiem sezamu: NutVit 100% Peanut+Sesame Butter;
• dodatkiem kokosa: NutVit 100% Peanut+Coconut Butter.
  

Niektóre łączą w sobie wiele z nich w postaci tzw. mixów, inne z kolei mają dodatek koncentratów białka serwatkowego (np. NutVit 100% Peanut + Protein Butter, Scitec Peanut Butter + Protein), choć znajdziesz i wersje smakowe (np. czekoladowe lub waniliowe). Wszystko zależy od planowanego zastosowania oraz indywidualnych upodobań.

Jak otrzymywane jest masło orzechowe?

Nie wierzysz, że w składzie masła znajdują się wyłącznie orzechy? Wydaje Ci się, że to niemożliwe? Nic bardziej mylnego!

Typowe masło otrzymuje się zazwyczaj na bazie orzechów, które są poddawane prażeniu, a następnie szybkiemu schładzaniu chroniącym przed utratą nadmiernych ilości oleju. W wyniku zachodzących procesów orzechy zmieniają swoją barwę na lekko brązową. W kolejnym etapie usuwa się łupinki oraz gorzkie części, który mogłyby zepsuć smak powstającego masła. Ostatnim elementem produkcji jest mielenie orzechów na gęstą masę. Stopień ich rozdrobnienia decyduje później o rodzaju otrzymanego produktu: smooth - masło gładkie o aksamitnej konsystencji lub crunchy, która ma wyczuwalne drobne kawałki orzechów. Tak przygotowany surowiec jest następnie umieszczany w słoiczku i trafia na półkę sklepową.

Masła najwyższej jakości nie zawierają dodatku innych olejów roślinnych, a zbierająca się zawartość tłuszczu na ich powierzchni jest jak najbardziej naturalna.

Jaką wartość odżywczą mają masła orzechowe?

Jak widzisz większość maseł orzechowych w swoim składzie zawiera wyłącznie orzechy, które zazwyczaj poddawane są wcześniejszemu prażeniu. Dlatego też to właśnie im przypisuje się właściwości produktów ze sklepowych półek.

Charakteryzują się przede wszystkim wysoką zawartością tłuszczu (w tym cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych), co przekłada się na znaczną wartość energetyczną. Orzechy to także źródło białka, które idealnie uzupełnia dietę osób pilnujących dostarczania odpowiednich jego ilości w ciągu dnia.

Znajdziemy w nich także znaczne ilości potasu, magnezu, witaminy E, witamin z grupy B (przede wszystkim niacyny) oraz błonnika. Oczywiście dokładne ilości i proporcje poszczególnych składników zależą od rodzaju wykorzystanych orzechów, choć i w obrębie jednego gatunku pojawiają się pewne odchylenia związane z odmienną temperaturą/czasem prażenia, czy też warunkami w jakich dojrzewały i były przechowywane.

Dla dokonania łatwiejszej charakterystyki przedstawiamy poniższą tabelę, której dane zostały opracowane na podstawie średniej zawartości poszczególnych składników odżywczych w wybranych produktach dostępnych w sprzedaży.

Tab.1 Porównanie wartości odżywczej poszczególnych rodzajów maseł orzechowych w jednej porcji 25g.

	Masło z orzechów ziemnych	Masło migdałowe	Masło z orzechów nerkowca
Wartość energetyczna	147kcal	154kcal	149kcal
Białko	6,5g	5g	4,75g
Tłuszcz -w tym tłuszcze nasycone	11,5g  2,2g	13g  1g	11,5g  2,25g
Węglowodany -w tym cukry proste	3,3g  0,9g	3,25g  1,25g	6,5g  2,25g

Jak widzisz poszczególne rodzaje maseł różnią się między sobą składem, tak jak orzechy z których zostały wytworzone. Zdecydowanie największą popularnością cieszą się orzechy arachidowe, dopiero na dalszych pozycjach pojawiają się migdały oraz nerkowce. Być może jest to związane z proporcjami poszczególnych składników odżywczych, choć wpływ może mieć również cena.

Warto jeszcze wyjaśnić dlaczego to orzechy arachidowe zawierają największe ilości białka. Otóż tak naprawdę nie należą do tej samej rodziny co migdały, czy nerkowce. W rzeczywistości przynależą do grupy roślin strączkowych, razem z fasolą, grochem, czy soją charakteryzującymi się zwiększoną zawartością protein w porównaniu do innych źródeł roślinnych. Pozostałymi składnikami oraz właściwościami zbliżone są jednak do grupy orzechów.

O samych orzechach mówi się wiele, zazwyczaj podkreślając ich właściwości prozdrowotne. Można jednak się spotkać z pewnymi opiniami sugerującymi, że to nie do końca najlepsze źródło składników odżywczych. Jaka jest zatem prawda?

Masło orzechowe to źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych

Zdecydowanie. Ogólnie orzechy charakteryzują się niezwykle wysoką zawartością tłuszczu, nie jest to jednak ich wada, wręcz odwrotnie - duża zaleta. W ich składzie wcale nie dominują tłuszcze nasycone wywołujące negatywny wpływ na nasze zdrowie, ale nienasycone kwasy tłuszczowe niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Przeciwnicy tego typu produktów argumentują swoje zdanie technologią otrzymywania maseł. W większości uzyskiwane są w wyniku wcześniejszego prażenia, które powoduje pewne obniżenie wartości odżywczej. Oceny dokonujemy jednak na podstawie gotowego masła po przebytych już procesach wyrobu. Oczywiście pewne zabiegi technologiczne mogą pogarszać jakość żywności, co nie zmienia faktu że nawet finalny produkt w dalszym ciągu pozostaje wartościowy.

Tab.2 Kwasy tłuszczowe wchodzące w skład wybranych maseł arachidowych w jednej 25g porcji.

	Scitec 100% Peanut Butter Smooth	OstroVit 100% Peanut Butter Smooth
Ogólna zawartość tłuszczu	11,5g	11,5g
Nasycone kwasy tłuszczowe	1,8g	1,75g
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe	6,5g	6,5g
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe	3,3g	3,25g

Porównując dwa przykładowo wybrane masła zauważamy, że są źródłem przede wszystkim nienasyconych kwasów tłuszczowych, których korzystny wpływ na nasze zdrowie podkreśliło już wiele randomizowanych badań.

Wpływają na poprawę profilu lipidowego, wzmacniają odporność organizmu, przyczyniają się do zachowania prawidłowej kondycji układu sercowo-naczyniowego, a zachowanie prawidłowych proporcji kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 wpływa na ograniczenie procesów prozapalnych. Usprawniają ponadto pracę mózgu i układu nerwowego, a niektórzy twierdzą, że również wspomagają odchudzanie.

Warto podkreślić ponadto, że niedobory nienasyconych kwasów tłuszczowych mogą prowadzić nie tylko do pogorszenia wyglądu skóry (staje się cienka, łuszcząca z pojawiającymi się przebarwieniami), ale także rozwoju zmian degeneracyjnych, zwiększenia podatności na zakażenia oraz pogorszenia profilu lipidowego.

Ale to przecież bomba kaloryczna...

Niewątpliwie. Jedna czubata łyżka masła to aż 150kcal! Ci, którzy pilnują energetyki swojej diety zapewne już na samą myśl boją się zaburzenia proporcji makroskładników. Fakt, jeżeli ktoś nie zachowuje umiaru i masło dodaje do każdego możliwego posiłku i to w znacznych ilościach, to może pogorszyć efekty stosowanej diety. Ale też nie każdej.

Masła orzechowe idealnie wkomponują się w żywieniu osób stosujących dietę ketogeniczną opartą na zwiększeniu zawartości tłuszczu. Niektórzy mają również tak wysokie dzienne zapotrzebowanie, że dodawanie masła do różnych kombinacji posiłków ułatwi im dostarczenie odpowiedniej ilości energii.

Podsumowując, masła orzechowe to wartościowe urozmaicenie diety, które nie tylko nada walory smakowe tradycyjnym potrawom, ale także wpłynie korzystnie na funkcjonowanie naszego organizmu. Sprawdzą się zarówno w daniach przygotowywanych "na słodko" (np. do naleśników, omletów białkowych), jak również wytrawnych.

Należy jednak pamiętać, aby wybierać masła wysokiej jakości oparte w 100% na orzechach, ewentualnie zawierające w składzie również koncentrat białka serwatkowego. Są one pozbawione dodatku soli, tłuszczu palmowego, sztucznych aromatów, barwników i słodzików.

Piątek, 2 września 2016