Celuloza mikrokrystaliczna to substancja, która zrewolucjonizowała rynek suplementów i leków. Gdy odkryto jej naturalną zdolność do wiązania innych substancji, zapewniania optymalnej kruchości produktu i zapobiegania niepożądanej krystalizacji, zaczęto poszukiwać innych sposobów jej użycia. Dzięki celulozie mikrokrystalicznej proces produkcyjny staje się wydajniejszy, substancje nie zbrylają się nawet długi czas po wyprodukowaniu. Pojawiły się jednak pytania, czy ta substancja wypełniająca jest bezpieczna.
Czy celuloza mikrokrystaliczna jest szkodliwa?
Celuloza mikrokrystaliczna (MCC) jest ogólnie uważana za bezpieczną, gdy jest stosowana w normalnych ilościach (chociaż do tej pory nie określono żadnej górnej granicy jej spożycia). Zdarza się, że stosuje się ją zamiast błonnika, ponieważ wykazuje właściwości hamujące apetyt i może ułatwić regulację masy ciała. Z tego względu celuloza mikrokrystaliczna przyjmowana w większych ilościach może u niektórych osób wywoływać typowe objawy spożycia dużej ilości błonnika — wzdęcia, które w żaden sposób nie są niebezpieczne. Spożywana w dużych ilościach, celuloza mikrokrystaliczna może wywoływać efekt przeczyszczający. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której substancja ta jest jedynie elementem otoczki tabletki czy kapsułki, gdzie ma na celu polepszenie konsystencji.
Nie odnotowano żadnych niebezpiecznych konsekwencji wynikających z przyjmowania celulozy mikrokrystalicznej w jakiejkolwiek formie. Substancja ta nie wchodzi w żadne szkodliwe reakcje z innymi substancjami, nie wywołuje też reakcji alergicznych. Między innymi dlatego tak często wykorzystuje się ją w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym.
Stosowanie celulozy mikrokrystalicznej a wyniki badań
Ilości celulozy stosowane obecnie w żywności nie są uważane za niebezpieczne dla ludzi. Badania pokazują, że zbyt duża ilość celulozy mikrokrystalicznej może przynieść niepożądane skutki uboczne podobne do nadużywania błonnika. Dzieje się tak, ponieważ żołądek i układ krwionośny nie mogą jej prawidłowo wchłonąć [1]. Ten skutek uboczny jest natomiast z powodzeniem wykorzystywany przy zaparciach występujących często przy odchudzaniu, co zostało potwierdzone w kilku niezależnych badaniach [2].
Wiele badań skupia się w szczególności na wpływie spożywania większych ilości samej celulozy niż tej zawartej w suplementach. Jednym z efektów stosowania celulozy w dużych dawkach może być utrata wagi dzięki przyspieszaniu uczucia sytości (celuloza pęcznieje w żołądku). Część osób stosując celulozę w dużych dawkach, twierdziło, że odczuwa utratę energii, bóle głowy i objawy mgły umysłowej. Co ciekawe, celuloza mikrokrystaliczna jest składnikiem niektórych leków przeciwmigrenowych i jako taka została przebadana pod kątem szkodliwości. Jedno z badań dowodzi, że celuloza stanowi ważny składnik mieszanki stanowiącej lek na migrenę [3].
Część osób trenujących różne sporty sceptycznie podchodzi do stosowania suplementów, w których obecna jest celuloza mikrokrystaliczna. Podejrzewają, że może ona wpływać hamująco na anabolizm, utrudniając przyswajanie mikro- i makroskładników z pożywienia. Nie istnieją jednak badania potwierdzające tę teorię.
Trawienie celulozy w organizmie człowieka
Celuloza mikrokrystaliczna nie jest trawiona przez organizm
ludzki. Dokładnie rzecz ujmując, substancja ta częściowo fermentuje w organizmie, a udział mają w tym bakterie jelitowe. Powoduje to
proces tworzenia krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych
odpowiedzialnych za odżywianie komórek
jelitowych.
Celulozę trawią jedynie przeżuwacze (krowy), ponieważ występuje ona naturalnie wyłącznie w produktach pochodzenia roślinnego:
- ziarnach zbóż,
- płatkach zbożowych,
- kaszach,
- warzywach kapustnych,
- gruszkach,
- jagodach,
- jabłkach.
Organizm ludzki nie wytwarza odpowiedniego enzymu do trawienia celulozy.
Celuloza mikrokrystaliczna w suplementach diety — po co jest dodawana?
Celuloza mikrokrystaliczna to po prostu rafinowana miazga drzewna. Podobnie jak krzemionka, celuloza mikrokrystaliczna jest również nieszkodliwym wypełniaczem, który jest stosowany jako środek przeciwzbrylający, emulgator i wypełniacz kapsułek w suplementach.
Obecnie często dodaje się celulozę mikrokrystaliczną, aby zastąpić zwykle do tej pory używane substancje wypełniające typu skrobia. Celuloza tego typu jest też sposobem na zastąpienie w produktach laktozy (cukier mleczny). W suplementach celuloza mikrokrystaliczna ma zapobiegać zbrylaniu i krystalizacji produktu. MCC bardzo dobrze wchłania wilgoć.
Właściwości celulozy mikrokrystalicznej
Celuloza mikrokrystaliczna (E 460 I) to biały, sypki proszek stosowany w przemyśle spożywczym jako:
-
wypełniacz,
-
spulchniacz,
-
emulgator,
-
substancja zagęszczająca.
Występuje w drzewach i roślinach. Chemicznie jest substancją obojętną, nie ulega rozkładowi podczas trawienia i nie ma znaczącej absorpcji.
Zastosowanie celulozy mikrokrystalicznej
Celuloza mikrokrystaliczna to polisacharyd złożony z cząsteczek D-glukozy, które są połączone wiązaniami beta-1,4-glikozydowymi. Jej szczególne właściwości chemiczne powodują, że coraz częściej jest wykorzystywana do tworzenia produktów żywnościowych, w tym suplementów. Ma zapobiegać zbrylaniu, zagęszczać oraz poprawiać konsystencję produktów, ułatwiając produkcję wytwórcom. Można ją znaleźć na etykietach produktów (w szczególności medycznych) na odchudzanie, jako składnik kapsułek, czy gotowych produktów zapewniających utrzymanie wagi. Zerowa kaloryczność celulozy spowodowana brakiem możliwości jej metabolizowania pozwala na wypełnienie półgotowych produktów spożywczych.
Bibliografia:
[1] Devinder Dhingra et al: Dietary fibre in foods: a review. J
Food Sci Technol. 2012 Jun; 49(3): 255–266.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614039/
[2] A Adamii et al: Clinical research on a new microcrystalline
cellulose dietetic supplement. Minerva Gastroenterol Dietol. 1998
Sep;44(3):171-7.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16495901/
[3] https://patents.google.com/patent/JP2020007342A/en
Piątek, 8 lipca 2022